PKK kondigt ontbinding aan: Einde aan decennia van gewapende strijd tegen Turkije
De Koerdische Arbeiderspartij (PKK) heeft maandag na ruim vier decennia een historische stap gezet door haar ontbinding aan te kondigen en het gewapende verzet tegen Turkije te beëindigen. Dit besluit, genomen tijdens een driedaags congres van 5 tot 7 mei, volgt op een oproep van de gevangengenomen PKK-leider Abdullah Öcalan om via politieke weg te strijden voor Koerdische rechten.
Historisch congres en nieuwe koers
Tijdens het 12e partijcongres, bijgewoond door 232 afgevaardigden, verklaarde de PKK haar “historische missie” te hebben voltooid. Volgens een verklaring van het aan de PKK gelieerde persbureau Firat heeft de beweging “het beleid van ontkenning en onderdrukking van het Koerdische volk doorbroken” en zal ze nu “via democratische politiek verder werken aan oplossingen”.
Öcalan, al sinds 1999 gevangen in Turkije, wordt aangewezen als leider van het vredesproces. De PKK riep het Turkse parlement en politieke partijen op “historische verantwoordelijkheid te nemen” om een democratische oplossing mogelijk te maken.
Reacties: Hoop en scepsis
De pro-Koerdische Democratische Partij voor Gelijkheid en Volkswelzijn (DEM Partij), die bemiddelde tussen Ankara en de PKK, reageerde hoopvol. “Er opent zich een nieuwe pagina voor vrede en democratisering,” stelde de partij vrijdag. “Het Turkse parlement moet nu haar rol pakken.”
Turkije blijft echter terughoudend. Minister van Buitenlandse Zaken Hakan Fidan benadrukte afgelopen week dat alleen ontwapening “niet voldoende” is, terwijl president Recep Tayyip Erdoğan sprak over een vastberaden strijd tegen “de terreurplaag”.
Context: Van gewapend conflict naar politieke strijd
De PKK, opgericht in 1978 als reactie op onderdrukking van Koerden in Turkije, vocht oorspronkelijk voor een onafhankelijk Koerdistan. Later verschoof het doel naar meer culturele en politieke rechten binnen Turkije. Een vredesproces in 2013 liep na 2,5 jaar stuk, maar sinds maart 2024 hield de PKK een eenzijdig staakt-het-vuren aan.
Uitdagingen en kansen
Hoewel de PKK haar gewapende structuur ontbindt, blijft de vraag hoe Ankara reageert. Experts wijzen op spanningen:
- Turkije eist ook ontmanteling van PKK-netwerken in Irak en Syrië.
- Veel Koerden wantrouwen Erdoğans beloften over democratisering.
Toch biedt deze stap nieuwe kansen. “Dit kan een keerpunt zijn,” aldus politicologe Derya Bayrak. “Maar wederzijds vertrouwen is cruciaal – en dat ontbreekt nog.”
Volgende stappen
De PKK zal naar verwachting de komende weken details delen over haar transformatie naar een politieke beweging. Intussen houdt de internationale gemeenschap, waaronder de EU en VS, de ontwikkelingen scherp in de gaten. Beide partijen classificeren de PKK nog steeds als terroristische organisatie.
Voor miljoenen Koerden in Turkije en daarbuiten is dit een emotioneel moment. “We verlangen naar vrede, maar willen onze identiteit behouden,” zegt leraar Mehmet Aksoy uit Diyarbakır. “De bal ligt nu bij Ankara.”
